सत्ताइस स्थानीय निकायको विदेशमा भगिनी सम्बन्ध
सुशासन नेपाल
काठमाडौँ- ललितपुर महानगरपालिकाले गत छ महिनाअघि मात्र दक्षिण कोरियाको चेओरोन सहरसँग भगिनी सम्बन्ध कायम गर्यो । महानगरपालिकाले उक्त सहरसँग भगिनी सम्बन्ध कायम गरी त्यहाँका ११ जना कृषि प्राविधिकलाई यहाँ ल्याएर सुनाकोठीमा कोरियाको मोडलमा ‘ग्रिन हाउस टनेल’ निर्माण गरी कृषिमा कोरियन प्रविधि प्रयोग गर्ने तयारी गरेको छ । त्यस्तै महानगरपालिकाले नेपालको सांस्कृतिक चिनोस्वरूप कोरियाको चेओरोन सहरमा नेपालको स्मरणका लागि पुरातात्त्विक शैलीको पाटी निर्माण गर्ने भएको छ ।
धुलिखेल नगरपालिकाले दक्षिण कोरियाको उल्जिन सहरसँग भगिनी सम्बन्ध कायम गरी उक्त सहरका जनप्रतिनिधि र धुलिखेल नगरपालिकाका जनप्रतिनिधिबिच विकास निर्माण, सेवा प्रवाह र सम्पदासम्बन्धी अनुभव आदानप्रदान गर्दै आएको छ । धुलिखेल नगरपालिकाभित्र भएका सांस्कृतिक सम्पदाको उल्जिन सहरका नागरिकले अवलोकन गरी यहाँको सम्पदाको पुरातात्त्विक र ऐतिहासिक पक्षबारे नागरिकलाई जानकारी गराइएको छ ।
त्यस्तै काठमाडौँ महानगरपालिकाले चीनको ल्हासा म्युनिसिपालिटीबाट सौर्य बत्ती, भूकम्पको बेलामा आर्थिक सहयोग प्राप्त गरेको थियो । चीनकै नान्जिन सहरबाट फोहोरमैला व्यवस्थापनका लागि ‘कम्प्याक्ट गार्भेज’ ट्रक तथा छेन्दुबाट दुई वटा ‘बु्रमर’ प्राप्त भएको काठमाडौँ महानगरपालिकाकाले जनाएको छ ।
यी दुई महानगरले जस्तै देशका अन्य स्थानीय तहले पनि विभिन्न देशका स्थानीय सरकारसँग भगिनी सम्बन्ध स्थापना गरेका छन् । सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका अनुसार अहिलेसम्म २७ वटा स्थानीय सरकारले विदेशका विभिन्न सहरसँग भगिनी सम्बन्ध कायम गरेका छन् । मन्त्रालयका सहसचिव एवं प्रवक्ता कालीप्रसाद पराजुलीले नेपालका स्थानीय सरकारले विदेशका विभिन्न सहरसँग भगिनी सम्बन्ध काम गर्दा बाह्य पर्यटन प्रवर्धन र संस्कृति आदानप्रदान गर्नमा टेवा पुगेको बताउनुभयो ।
मन्त्रालयका अनुसार भगिनी सम्बन्ध कायम गर्ने नेपालका स्थानीय सरकारमा महानगरपालिकादेखि गाउँपालिकासम्म छन् । जसमा ललितपुर र काठमाडाैँ महानगरसहित, भरतपुर महानगरपालिका, उपमहानगर पालिकाहरू जनकपुर, बुटवल, तुलसीपुर तथा धुलिखेलसहित, टोखा, कीर्तिपुर र बुढानीलकण्ठ नगरपालिकालगायतका छन् ।
स्थानीय तहले दक्षिण कोरिया, भारत, चीन, बेलायत, स्पेन, इटाली, संयुक्त राज्य अमेरिका, बेलारुस, म्यानमार र रुसका विभिन्न सहरसँग भगिनी सम्बन्ध कायम गरेका छन् ।
ललितपुर महानगरपालिकाका प्रमुख चिरीबाबु महर्जनले महानगरपालिकाले भगिनी सम्बन्धबाट कृषिमा कोरियन मोडल प्रयोग गरी आधुनिक प्रविधियुक्त कृषि कार्य सञ्चालन गर्ने तयारी भइरहेको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार भगिनी सम्बन्ध स्थापनापछि अपेक्षा अनुरूप काम नभए पनि यहाँका स्थानीय सरकारले विकास र प्रविधिमा क्रमिक रूपमा विदेशी अनुभव बुझ्ने र सिक्ने अवसर भने पाएका छन् । उक्त अवसरलाई क्रमिक रूपमा कार्यान्वयन गर्दै जाने गरी भगिनी सम्बन्ध कायम भएका छन् । धुलिखेल नगरपालिकाका प्रमुख अशोककुमार ब्यान्जू (श्रेष्ठ) ले भगिनी सम्बन्धले दुई देशका सहरबिच विकासका मोडल आदानप्रदान र पर्यटन प्रवर्धनमा सहयोग पुगेको बताउनुभयो ।
कानुनी व्यवस्था
स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन दफा ११ को उपदफा ८ मा स्थानीय तहले प्रदेश सरकारको परामर्शमा नेपाल सरकारको पूर्वस्वीकृति लिई विदेशका कुनै स्थानीय सरकारसँग भगिनी सम्बन्ध कायम गर्न सक्ने भन्ने उल्लेख गरिएको छ ।
सङ्घीय सरकारले प्रदेश तथा स्थानीय तहले विदेशी सरकार, नियोग, प्रतिनिधि र अन्तर्राष्ट्रिय सङ्घ संस्थासँग सम्पर्क गर्दा अवलम्बन गर्नुपर्ने कार्यविधिसम्बन्धी निर्देशिका बनाइए पनि सरकारले उक्त निर्देशिकालाई परिमार्जन गर्न लागेको जनाइएको छ । दुई देशका स्थानीय सरकारबिचको भगिनी सम्बन्धलाई थप प्रभावकारी बनाउने उद्देश्यले सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले निर्देशिकालाई परिमार्जन गरी समयसापेक्ष बनाउन लागेको प्रवक्ता पराजुलीले जानकारी दिनुभयो । नेपालभित्रकै कतिपय स्थानीय सरकारले पनि आपसमा भगिनी सम्बन्ध कायम गरी विकास निर्माण र सेवा प्रवाहमा अनुभव आदानप्रदान गर्दै आएका छन् ।
- गोरखापत्र
